Jak ułatwić dziecku adaptację w przedszkolu?
MAMO! TATO!
POTRAFIĘ SIĘ UBRAĆ I ROZEBRAĆ.
UMIEM SIEDZIEĆ PRZY STOLE I SAMODZIELNIE JEŚĆ.
WIEM, JAK SIĘ ZACHOWAĆ W ŁAZIENCE.
Szanowni Rodzice.
Funkcjonowanie dziecka w grupie przedszkolnej wiąże się z umiejętnością samodzielnego wykonywania wielu czynności. Edukacja przedszkolna, zwłaszcza w początkowym jej etapie zakłada kształcenie oraz doskonalenie samodzielności trzylatków.
Dziecko samodzielne, lepiej poradzi sobie z adaptacją w grupie przedszkolnej niż takie, które samodzielne nie jest.
Czym jest samodzielność w wypadku dziecka trzyletniego?
Psychologowie zajmujący się rozwojem umiejętności dziecięcych twierdzą, że:
„Trzylatek myje ręce i twarz nie mocząc ubrania i wyciera je ręcznikiem. Potrafi samodzielnie jeść. Doskonali te umiejętności w zabawie i z zapałem karmi lalki, a także kąpie je i czesze. Ponadto stara się wyręczać dorosłych w prostych czynnościach: podaje różne przedmioty (łyżki, widelce, zabawki)… Pomaganie dorosłym sprawia mu wyraźną przyjemność.”
Trzylatek może być już dosyć samodzielny pod pewnymi jednak warunkami:
– na ile dorośli pozwolą mu na samodzielne, choć czasami jeszcze niezdarnie na wykonywanie czynności samoobsługowych;
– w jakim stopniu dorośli zachęcają dziecko do radzenia sobie w sytuacjach życiowych;
– czy dorośli okazują mu radość, gdy upora się z wykonaniem czynności samoobsługowych.
Wspierając dziecko w osiąganiu samodzielności, dorośli powinni kształtować u niego zachowania nawykowe.
(wg E. Gruszczyk Kolczyńskiej)
1. Nawyk pomagania innym
Dziecko powinno być chętne do pomocy. Jednak pomaganie innym należy koniecznie skojarzyć z przyjemnymi przeżyciami. Dorośli muszą okazywać radość, gdy maluch będzie chciał pomóc, nawet wówczas, gdy robi to niezdarnie. Trzeba w obecności innych opowiadać, co dziecko zrobiło dobrego i jakie jest to ważne i potrzebne. Należy dążyć do tego, aby dziecko mogło być dumne z siebie, gdy dobrze postąpi.
2. Nawyk dbania o to, aby rzeczy były na swoim miejscu
Trzylatek może i powinien dostrzegać ład oraz cieszyć się z niego. Bałagan potrafi kojarzyć z niewygodą i kłopotami. Nie należy wyręczać dziecka w prostych pracach porządkowych, nawet wówczas, gdy się spieszymy. Trzyletnie dziecko chce pomagać i należy z tego korzystać, organizując wspólne sprzątanie: pokazywać, co i jak należy zrobić, podpowiadać kolejne czynności, okazywać radość i pochwalić, gdy uda mu się coś poprawnie wykonać.
3. Nawyk poszanowania czyjegoś wysiłku
Dotyczy zwyczajnych i codziennych spraw: np. należy wytrzeć buty przed wejściem do domu, bo jest świeżo sprzątnięte, nie rozrzucać przedmiotów, bo będzie bałagan i trzeba będzie sprzątnąć itp. Trzylatek jest w stanie zrozumieć takie umowy i powinien szanować cudzy wysiłek.
4. Nawyk właściwego zachowania się przy stole i kształtowanie dobrych manier przy jedzeniu
Dziecko musi rozumieć, po co usiadło do stołu i czego się od niego oczekuje. Niedopuszczalna jest sytuacja, gdy dorosły biega za dzieckiem z łyżką lub zabawia je i wykorzystuje każdy moment, aby zmusić do przełknięcia pokarmu. Złe nawyki kształtują się wtedy, gdy jedzenie mylone jest z zabawą. Dorosły powinien stanowić dla dziecka wzór: nakryć do stołu, poprosić dziecko o pomoc, w odpowiednim momencie podpowiedzieć, co dziecko ma robić, jak spożywać poszczególne dania, pochwalić za dobre zachowanie. Choć w nauce spożywania posiłków ważna jest konsekwencja, należy pamiętać, że dziecko nie jest w stanie opanować wszystkich umiejętności od razu i należy zachować umiar.
5. Nawyk bezkonfliktowego układania się do snu
Wieczorne zasypianie będzie dla dziecka łatwiejsze, gdy dorośli zadbają o poczucie bezpieczeństwa. Warto stworzyć ceremoniał zakończenia dziecięcego dnia i udania się na spoczynek. Układanie do snu musi stwarzać sytuację wyciszającą i miłą dla dziecka. Zapowiadamy zakończenie zabawy, pomagamy w rozbieraniu się i myciu, pomagamy się ubrać w piżamkę, mówimy „dobranoc” pozostałym domownikom, poświęcamy umowną ilość czasu na czytanie, rozmowę, przytulanie. Dziecko musi wiedzieć, że przyjemność taka ma ograniczony czas i nie może jej przedłużać, ale ułożyć się do snu.
6. Nawyk radosnego budzenia się
Radosne budzenie się trzeba wymodelować. Dziecko samo się tego nie nauczy. To, jak dziecko się budzi, w dużej mierze zależy od zachowania dorosłych. Trzeba delikatnie obudzić dziecko i poświęcić chwilę na powitanie. Moment obudzenia się powinien być dla dziecka radosny, gdyż od tego zależy jego miłe nastawienie do świata.
7. Nawyk właściwego zachowania się w ubikacji
Trzylatek powinien uczyć się, jak poprawnie korzystać z ubikacji: zdjąć bieliznę, załatwić się, podetrzeć pupę i podciągnąć majteczki, a na koniec umyć i wytrzeć ręce. Każdej z tych czynności należy nauczyć z osobna. Jest ich sporo i dlatego dorosły musi podpowiadać dziecku, co kolejno musi zrobić, a potem chwalić za samodzielne wykonanie.
8. Nawyk samodzielnego rozbierania się i ubierania
Od stopnia opanowania tych czynności zależy samodzielność dziecka. Podczas kształtowania tej umiejętności niezbędna jest cierpliwość dorosłego oraz czas potrzebny dziecku na samodzielne zmaganie się z częściami swojej garderoby. Trzylatek ma problemy z rozróżnianiem przodu i tyłu przy wkładaniu bluzy, koszulki, kurtki itp. Jest mu obojętne, na którą nogę wkłada but. Wie, że trzeba nogi włożyć w nogawki, ale myli mu się przód z tyłem i często nogi wkłada do jednej nogawki. Wszystko to jest trudne. Warto, więc wprowadzić ułatwienia i oznaczyć odzież lub w fazie ćwiczeń stosować taką odzież, aby dziecko nie miało wątpliwości, czy odzież zakłada właściwie.
Kształtowanie czynności samoobsługowych zaczyna się wcześnie
i trwa wiele lat. Im szybciej dziecko je opanuje, tym lepiej dla niego.
– Chwalmy dziecko za każdy, nawet najdrobniejszy przejaw samodzielności!
– Bądźmy cierpliwi, ale konsekwentni!
opracowała Anna Cieślik