ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE NARZĄDY ARTYKULACYJNE
Ćwiczenia usprawniające wargi:
- Balonik – nadymanie policzków, usta ściągnięte (dla urozmaicenia bawimy się w baloniki, które pękają przekłute palcami),
- Całuski – usta układamy w „dzióbek” i cmokamy posyłając do siebie buziaki,
- Rybka – powolne otwieranie i zamykanie warg tworzących kształt koła, zęby „zamknięte”,
- Świnka – wysuwanie obu warg do przodu, udając ryjek świnki,
- Straż pożarna – wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e-o, i-u, a-u,
- Konik – parskanie (wprawianie warg w drgania).
Ćwiczenia usprawniające język:
- Konik jedzie na przejażdżkę – naśladowanie konika stukając czubkiem języka o podniebienie, wydając przy tym charakterystyczny odgłos kląskania,
- Winda – otwórz szeroko buzię, poruszaj językiem tak, jakby był windą – raz do góry, raz do dołu,
- Karuzela – dzieci bardzo lubią kręcić się w koło, twój język także – wysuń język z buzi i zakręć nim raz w prawą, raz w lewą stronę,
- Chomik – wypycha policzki jedzeniem, a ty pokaż jak można wypchnąć policzki językiem, raz z prawej raz z lewej strony,
- Malarz – maluje sufit dużym pędzlem. Pomaluj pędzlem (językiem) swoje podniebienie, zaczynając od zębów w stronę gardła,
- Młotek – wbijamy gwoździe w sufit. Spróbuj zamienić język w młotek i uderzaj o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa,
- Żyrafa – ma długą szyję, wyciąga mocno szyję do góry. Otwórz szeroko usta i spróbuj wyciągnąć język do góry, najdalej jak potrafisz.
Ćwiczenia podniebienia miękkiego
- Zmęczony piesek – język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami,
- Chory krasnoludek – kaszlenie z językiem wysuniętym z ust,
- Baloniki – nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem,
- Śpioch – chrapanie na wdechu i wydechu.
ĆWICZENIA ODDECHOWE I SŁUCHOWE
Ćwiczenia oddechowe:
- zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni,
- zdmuchiwanie kawałka papieru za pomocą słomki z chropowatej powierzchni,
- przenoszenie słomką styropianu,
- dmuchanie przez słomkę na kulki styropianu umieszczone w kubeczku,
- dmuchanie na piórko, piłeczkę ping-pongową, waciki, kawałki papieru,
- dmuchanie wacików ustawionych w szeregu – wyścigi samochodów,
- chuchanie na „zmarznięte ręce” oraz „gorącą zupę”,
- wąchanie kwiatków,
- dmuchanie na wiszące na sznurkach watki, piórka, kokardki,
- dmuchanie na wiatraczek,
- dmuchanie na zapaloną świeczkę tak, aby płomień nie zgasł, tylko wygiął się,
- pompowanie baloników,
- gwizdanie,
- puszczanie baniek mydlanych,
- dmuchanie do naczynia z wodą przez rurkę,
Ćwiczenia słuchowe:
Przykłady dla dzieci młodszych:
- Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.,
- Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.,
- Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.,
- Co słyszę? – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy,
- Zgadnij, co wydało dźwięk? – uderzanie pałeczką w szkło, metal, kamień, drewno itp. i rozpoznawanie odgłosu przez dzieci,
- Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.,
- Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika.
Przykłady dla dzieci starszych:
- Wyszukiwanie imion dwu- i trzy sylabowych,
- Wyszukiwanie słów z podaną sylabą,
- Rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej np. safa czy szafa?,
- Wyróżnianie wyrazów w zdaniu, (stawiamy tyle klocków, rysujemy tyle kółeczek, klaszczemy tyle razy ile słów słyszy dziecko w wypowiadanym zdaniu),
- Wydzielanie sylab w wyrazach poprzez wystukiwanie sylab, wyklaskiwanie, badanie ile razy opadnie żuchwa (na ręce) przy wybrzmiewaniu sylab,
- Dzielenie na sylaby imion dzieci (na początku łatwych).
Justyna Podmokła, za: Wczesna interwencja terapeutyczna” J.Cieszyńska, M. Korendo
Ćwiczenia : „Zabawy logopedyczne i nie tylko” E. Chmielewska