Dla wielu dzieci nauka czytania jest sprawą prostą i naturalną, ale dla niektórych przyswojenie tej umiejętności stanowi ogromną trudność.
Wychodząc naprzeciw wymogom współczesnego świata, indywidualnym potrzebom dzieci i oczekiwaniom rodziców od 2001 roku, w Przedszkolu nr 4 w Lublinie, prowadzona jest wczesna nauka czytania metodą odimienną dr Ireny Majchrzak
Naukę rozpoczyna się z każdym dzieckiem, które pojawia się w przedszkolu, niezależnie od jego wieku. Największą korzyść odnoszą dzieci najmłodsze. Maja one, bowiem szansę na swobodny i długotrwały czas obcowania z pismem.
Wprowadzenie dziecka w świat pisma rozpoczyna się od jego własnego imienia (stąd nazwa metody: „Odimienna….”). Jest to słowo- klucz- za pomocą, którego dziecko może w sposób dla siebie najłatwiejszy i najbardziej naturalny odkryć strukturę pisma, czyli relację między wyrazem napisanym a słowem mówionym i relację brzmieniową między literą a fonemem.
Wizytówka jest symbolem samego dziecka i traktowana jest z dużą delikatnością. Nigdy nie można jej przekreślać, niszczyć ani urządzać współzawodnictwa w jej wyszukiwaniu.
Wyszukiwanie takich samych liter
Układanie własnego imienia ( z wzorem znajdującym się na kopercie lub bez wzoru)
Deszcz wizytówek
Przebieg procesu poznawczego:
- Inicjacja – pierwsze ogniwo.
Zademonstrowanie każdemu dziecku z osobna, jak pisze się jego imię.
Inicjacja otwiera łańcuch ćwiczeń i zajęć, polegających na porównywaniu zapisu własnego imienia( pod względem ilości i kształtu składających się nań liter) z imionami kolegów.
- Ściana pełna liter – drugie ogniwo.
Następny etap polega na zawieszeniu na ścianach pomieszczenia alfabetu oraz wizytówek dzieci. Ten wizualny system dydaktyczny ma na celu uzmysłowienie dzieciom, że wszystkie, tak różne w brzmieniu imiona, zostały zapisane za pomocą ograniczonej liczby znaków. Ściana pełna liter pokazuje, bez konieczności werbalizacji, na jakiej zasadzie powstają słowa.
- Nazywanie świata – trzecie ogniwo.
Jest to podstawowe ogniwo całego procesu. Dziecko jest już w stanie podjąć próby czytania innych słów. Dla ułatwienia początkowo wprowadza się rzeczowniki, których desygnaty znajdują się w otoczeniu dziecka. Nazywanie świata jest zabawą intelektualno – ruchową polegającą na dokładaniu wylosowanych kartek z nazwami do odpowiednich przedmiotów.
- Gry czytelnicze – czwarte ogniwo.
Polegają one na dokładaniu kartek z wyrazami a następnie całymi zdaniami do odpowiadającym im obrazkom. Na tym etapie ćwiczy się także rozumienie poleceń.
Dzieci trzyletnie:
- otrzymują wizytówkę własnego imienia,
- uczestniczą w zabawach, które stanowią trening rozpoznawania wizytówki z własnym imieniem i wizytówek z imionami kolegów z grupy,
- uczestniczą w zabawach, gdzie mają możliwość obserwowania i zapamiętywania liter i ich kolejności w imionach własnych i imionach kolegów,
- składają swoje imiona z liter napisanych na oddzielnych karteczkach. Robią to najpierw według wzoru znajdującego się na kopercie, a następnie z pamięci.
Dzieci czteroletnie:
Nowe dzieci wprowadza się w krąg kolegów poprzez akt inicjacji
- dzieci uczestniczą w prezentacji kolejnych liter alfabetu w oparciu o imiona dzieci- dzieci obcują tu ze wszystkimi literami- małymi i wielkimi, pisanymi i drukowanymi
- po prezentacji wszystkich liter alfabetu dzieci uczestniczą w Targu liter
- wychowankowie uczestniczą w codziennych sesjach „Nazywania świata”- odczytywanie pojedynczych słów,
- w sali zakładany jest tzw „bank słów”- gromadzenie czytanych wyrazów
Targ liter – Na każdej taśmie musi być napisane imię jego użytkownika. Następuje proces „negocjacji”. Dziecko może domagać się wpisania tych liter,” które mu się należą” z racji przekształcenia jego imienia.
Np. : Jan – Janek, Jaś, Jasio, Janeczek, Janulek.
Taśma z wypełnionym alfabetem jest jak gdyby „dyplomem operatora pisma”, przez co rozumiemy, że dane dziecko zaznajomiło się na tyle z kształtem i brzmieniem wszystkich liter, by być w stanie zmierzyć się z innymi słowami i zrozumieć ich znaczenie. Od tego momentu zaczyna się trening.
Dzieci pięcioletnie i sześcioletnie:
- dzieci przechodzą od odczytywania pojedynczych słów do czytania, czyli rozumienia kilkusłownych wyrażeń i całych zdań,
- zapoznają się z nowymi częściami mowy- przyimkami i przymiotnikami oraz liczbą mnogą rzeczowników,
- uczestniczą w czytaniu- rozumieniu poleceń, np. włóż szalik”, „włóż jeden kapeć”, „włóż jedną rękawiczkę czerwoną a jedną zieloną”, „włóż koronę”, „załóż okulary
- tworzą w sali Banku poleceń
- przechodzą do samodzielnego czytania zdań.
Do tego celu służą gry czytelnicze.
Polegają na dokładaniu wyrazów a następnie całych zdań lub prostych narracji do odpowiadających im obrazków. W tej fazie konkretne przedmioty zostają zastąpione ilustracjami, które też jakkolwiek w inny sposób trzeba zrozumieć.
- Efektywność stosowanej metody jest tak zaskakująca, iż jest ona kontynuowana, monitorowana i ewaluowana już od kilku lat, stając się niejako „pozytywną wizytówką” naszego przedszkola.
- Dzięki tej metodzie, dzieci kończące nasze Przedszkole, osiągają umiejętność czytania na wysokim poziomie. Zdecydowana większość wychowanków czyta płynnie i ze zrozumieniem. Potwierdzają to również nasi absolwenci, ich rodzice oraz nauczyciele klas pierwszych.
Opracowała Anna Cieślik